رقابت میلیارد دلاری غول‌های فناوری برای زیرساخت عصر هوش مصنوعی
نبرد میلیارد دلاری غول‌های فناوری برای ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی آغاز شده است. گزارشی از بزرگترین قراردادهای مایکروسافت، اوراکل، متا و پروژه عظیم استارگیت را اینجا بخوانید.
رقابت برای تسلط بر عصر هوش مصنوعی، تنها به توسعه مدل‌ها محدود نمی‌شود؛ اکنون جنگ واقعی بر سر ساخت زیرساخت‌های محاسباتی عظیمی است که نفس این فناوری را به جریان می‌اندازند.
جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا، در گزارش مالی اخیر خود برآورد کرد که تا پایان این دهه، بین ۳ تا ۴ تریلیون دلار در این صنعت صرف احداث زیرساخت‌های هوش مصنوعی خواهد شد.
این سرمایه‌گذاری کلان، فشار بی‌سابقه‌ای بر شبکه‌های برق و ظرفیت تولید جهانی وارد کرده است.
در ادامه، نگاهی می‌اندازیم به بزرگترین و جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های زیرساختی که توسط غول‌های فناوری از جمله متا، اوراکل، مایکروسافت و گوگل در حال اجراست.
به گزارش ایتنا، آغازگر انقلاب کنونی هوش مصنوعی را می‌توان سرمایه‌گذاری ۱ میلیارد دلاری مایکروسافت در OpenAI در سال ۲۰۱۹ دانست. این توافق، مایکروسافت را به ارائه‌دهنده انحصاری خدمات ابری برای OpenAI تبدیل کرد و سرمایه‌گذاری عمدتاً به شکل اعتبار سرویس ابری Azure صورت گرفت.
این همکاری برای هر دو طرف به موفقیتی چشمگیر تبدیل شد. مایکروسافت سهم بازار Azure را افزایش داد و OpenAI از بار سنگین هزینه‌های زیرساختی رهایی یافت. این موفقیت، مایکروسافت را بر آن داشت تا سرمایه‌گذاری خود را به مرور به حدود ۱۴ میلیارد دلار افزایش دهد.
با این حال، روابط این دو شرکت اخیراً وارد فاز جدیدی شده است.
OpenAI در ژانویه ۲۰۲۵ اعلام کرد که دیگر به صورت انحصاری به Azure متکی نخواهد بود و در عین حفظ اولویت برای مایکروسافت، امکان استفاده از سایر ارائه‌دهندگان را برای خود نگه داشته است. از سوی دیگر، مایکروسافت نیز با بررسی و ادغام مدل‌های بنیادی دیگر، در حال کاهش وابستگی خود به OpenAI است.
اوراکل با امضای قراردادهایی کلان، خود را به عنوان یک نیروی پیشرو در بازار زیرساخت هوش مصنوعی تثبیت کرده است. در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵، این شرکت از امضای یک قرارداد ۳۰ میلیارد دلاری خدمات ابری با یک شریک ناشناس خبر داد که پس از چندی، OpenAI به عنوان طرف قرارداد معرفی شد.
اما این تنها آغاز ماجرا بود. اوراکل در ۱۰ سپتامبر همان سال، از توافق پنج ساله‌ای به ارزش ۳۰۰ میلیارد دلار رونمایی کرد که قرار است از سال ۲۰۲۷ اجرایی شود. این قرارداد عظیم، جایگاه اوراکل را به عنوان یک غول زیرساختی تثبیت و حتی باعث شد برای مدتی، لری الیسون، بنیانگذار آن، به ثروتمندترین فرد جهان تبدیل شود.
مطابق گزارش تک‌کرانچ، برای شرکت‌هایی مانند متا که از پیش دارای زیرساخت‌های گسترده‌ای هستند، داستان شکل دیگری دارد. مارک زاکربرگ اعلام کرده که متا قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۸، حدود ۶۰۰ میلیارد دلار را در زیرساخت‌های ایالات متحده سرمایه‌گذاری کند. تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۵، هزینه‌های سرمایه‌ای این شرکت ۳۰ میلیارد دلار نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت که عمدتاً ناشی از برنامه‌های توسعه هوش مصنوعی است.
از جمله پروژه‌های کلیدی متا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هایپریون (لوئیزیانا): یک مرکز داده ۲۲۵۰ هکتاری با هزینه حدود ۱۰ میلیارد دلار که ۵ گیگاوات قدرت محاسباتی تأمین خواهد کرد. این پروژه شامل توافقی با یک نیروگاه هسته‌ای محلی برای مدیریت بار انرژی است.
- پرومتئوس (اوهایو): یک مرکز داده کوچکتر که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۶ و با استفاده از گاز طبیعی به بهره‌برداری برسد.
تنها دو روز پس از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، وی از یک سرمایه‌گذاری مشترک ۵۰۰ میلیارد دلاری بین سافت‌بانک، OpenAI و اوراکل خبر داد. این پروژه که با الهام از فیلم «استارگیت» نام‌گذاری شده، با عنوان «بزرگترین پروژه زیرساخت هوش مصنوعی در تاریخ» معرفی شد.
بر اساس طرح اولیه، سافت‌بانک تأمین مالی، اوراکل مدیریت ساخت و OpenAI مشاوره فنی را بر عهده داشتند و ترامپ قول داد موانع نظارتی را برطرف کند. اگرچه این پروژه در ابتدا با تردیدهایی از جمله از سوی ایلان ماسک مواجه شد، اما ساخت هشت مرکز داده در ابیلین، تگزاس آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود ساخت ساختمان نهایی تا پایان ۲۰۲۶ به اتمام برسد.
گسترش سریع این مراکز داده، نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی به همراه دارد. به عنوان مثال، مرکز داده شرکت xAI ایلان ماسک در تنسی که مجهز به توربین‌های گاز طبیعی است، به سرعت به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد شیمیایی عامل مه‌دود در منطقه تبدیل شده و نگرانی‌ها درباره نقض قوانین هوای پاک را برانگیخته است.
رقابت برای ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی به اندازه رقابت بر سر توسعه مدل‌ها، تعیین‌کننده خواهد بود. سرمایه‌گذاری‌های چندصد میلیارد دلاری نشان می‌دهد که غول‌های فناوری برای تسلط بر این عصر جدید، حاضرند هزینه‌های گزافی را متحمل شوند.
با این حال، چالش‌های تأمین انرژی و پیامدهای زیست‌محیطی، سایه سنگینی بر این مسابقه پرسرعت انداخته است.
رقابت برای تسلط بر عصر هوش مصنوعی، تنها به توسعه مدل‌ها محدود نمی‌شود؛ اکنون جنگ واقعی بر سر ساخت زیرساخت‌های محاسباتی عظیمی است که نفس این فناوری را به جریان می‌اندازند.
جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا، در گزارش مالی اخیر خود برآورد کرد که تا پایان این دهه، بین ۳ تا ۴ تریلیون دلار در این صنعت صرف احداث زیرساخت‌های هوش مصنوعی خواهد شد.
این سرمایه‌گذاری کلان، فشار بی‌سابقه‌ای بر شبکه‌های برق و ظرفیت تولید جهانی وارد کرده است.
در ادامه، نگاهی می‌اندازیم به بزرگترین و جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های زیرساختی که توسط غول‌های فناوری از جمله متا، اوراکل، مایکروسافت و گوگل در حال اجراست.
سرمایه‌گذاری تاریخی مایکروسافت در OpenAI
به گزارش ایتنا، آغازگر انقلاب کنونی هوش مصنوعی را می‌توان سرمایه‌گذاری ۱ میلیارد دلاری مایکروسافت در OpenAI در سال ۲۰۱۹ دانست. این توافق، مایکروسافت را به ارائه‌دهنده انحصاری خدمات ابری برای OpenAI تبدیل کرد و سرمایه‌گذاری عمدتاً به شکل اعتبار سرویس ابری Azure صورت گرفت.
این همکاری برای هر دو طرف به موفقیتی چشمگیر تبدیل شد. مایکروسافت سهم بازار Azure را افزایش داد و OpenAI از بار سنگین هزینه‌های زیرساختی رهایی یافت. این موفقیت، مایکروسافت را بر آن داشت تا سرمایه‌گذاری خود را به مرور به حدود ۱۴ میلیارد دلار افزایش دهد.
با این حال، روابط این دو شرکت اخیراً وارد فاز جدیدی شده است.
OpenAI در ژانویه ۲۰۲۵ اعلام کرد که دیگر به صورت انحصاری به Azure متکی نخواهد بود و در عین حفظ اولویت برای مایکروسافت، امکان استفاده از سایر ارائه‌دهندگان را برای خود نگه داشته است. از سوی دیگر، مایکروسافت نیز با بررسی و ادغام مدل‌های بنیادی دیگر، در حال کاهش وابستگی خود به OpenAI است.
رشد جهشی اوراکل
اوراکل با امضای قراردادهایی کلان، خود را به عنوان یک نیروی پیشرو در بازار زیرساخت هوش مصنوعی تثبیت کرده است. در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵، این شرکت از امضای یک قرارداد ۳۰ میلیارد دلاری خدمات ابری با یک شریک ناشناس خبر داد که پس از چندی، OpenAI به عنوان طرف قرارداد معرفی شد.
اما این تنها آغاز ماجرا بود. اوراکل در ۱۰ سپتامبر همان سال، از توافق پنج ساله‌ای به ارزش ۳۰۰ میلیارد دلار رونمایی کرد که قرار است از سال ۲۰۲۷ اجرایی شود. این قرارداد عظیم، جایگاه اوراکل را به عنوان یک غول زیرساختی تثبیت و حتی باعث شد برای مدتی، لری الیسون، بنیانگذار آن، به ثروتمندترین فرد جهان تبدیل شود.
متا و پروژه‌های عظیم مراکز داده
مطابق گزارش تک‌کرانچ، برای شرکت‌هایی مانند متا که از پیش دارای زیرساخت‌های گسترده‌ای هستند، داستان شکل دیگری دارد. مارک زاکربرگ اعلام کرده که متا قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۸، حدود ۶۰۰ میلیارد دلار را در زیرساخت‌های ایالات متحده سرمایه‌گذاری کند. تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۵، هزینه‌های سرمایه‌ای این شرکت ۳۰ میلیارد دلار نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت که عمدتاً ناشی از برنامه‌های توسعه هوش مصنوعی است.
از جمله پروژه‌های کلیدی متا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هایپریون (لوئیزیانا): یک مرکز داده ۲۲۵۰ هکتاری با هزینه حدود ۱۰ میلیارد دلار که ۵ گیگاوات قدرت محاسباتی تأمین خواهد کرد. این پروژه شامل توافقی با یک نیروگاه هسته‌ای محلی برای مدیریت بار انرژی است.
- پرومتئوس (اوهایو): یک مرکز داده کوچکتر که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۶ و با استفاده از گاز طبیعی به بهره‌برداری برسد.
پروژه جاه‌طلبانه «استارگیت»
تنها دو روز پس از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، وی از یک سرمایه‌گذاری مشترک ۵۰۰ میلیارد دلاری بین سافت‌بانک، OpenAI و اوراکل خبر داد. این پروژه که با الهام از فیلم «استارگیت» نام‌گذاری شده، با عنوان «بزرگترین پروژه زیرساخت هوش مصنوعی در تاریخ» معرفی شد.
بر اساس طرح اولیه، سافت‌بانک تأمین مالی، اوراکل مدیریت ساخت و OpenAI مشاوره فنی را بر عهده داشتند و ترامپ قول داد موانع نظارتی را برطرف کند. اگرچه این پروژه در ابتدا با تردیدهایی از جمله از سوی ایلان ماسک مواجه شد، اما ساخت هشت مرکز داده در ابیلین، تگزاس آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود ساخت ساختمان نهایی تا پایان ۲۰۲۶ به اتمام برسد.
چالش‌های زیست‌محیطی
گسترش سریع این مراکز داده، نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی به همراه دارد. به عنوان مثال، مرکز داده شرکت xAI ایلان ماسک در تنسی که مجهز به توربین‌های گاز طبیعی است، به سرعت به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد شیمیایی عامل مه‌دود در منطقه تبدیل شده و نگرانی‌ها درباره نقض قوانین هوای پاک را برانگیخته است.
نتیجه‌گیری
رقابت برای ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی به اندازه رقابت بر سر توسعه مدل‌ها، تعیین‌کننده خواهد بود. سرمایه‌گذاری‌های چندصد میلیارد دلاری نشان می‌دهد که غول‌های فناوری برای تسلط بر این عصر جدید، حاضرند هزینه‌های گزافی را متحمل شوند.
با این حال، چالش‌های تأمین انرژی و پیامدهای زیست‌محیطی، سایه سنگینی بر این مسابقه پرسرعت انداخته است.
*
