مردان خانه من؛ روایت زنانه از قهرمانی‌های پشت صحنه جنگ
خبرگزاری - گروه فرهنگ و ادب - زینب آزاد: ادبیات دفاع مقدس اغلب با صحنه‌های نبرد و حماسه‌های نظامی شناخته می‌شود، اما «مردان خانه من» نشان می‌دهد که قهرمانی تنها در میدان جنگ نیست. راضیه تجار از زاویه دید یک زن، زندگی مردان خانه‌اش: پدر، برادر، همسر و پسران، را در پس‌زمینه جنگ روایت می‌کند و همزمان به ارزش‌ها و سختی‌های زندگی زنان می‌پردازد. این رمان، تلفیقی از واقع‌گرایی و نگاه معنوی است که جنگ را نه فقط با اسلحه، بلکه با صبر، عشق و ایمان تجربه می‌کند.
در میان آثار ادبیات پایداری، رمان «مردان خانه من» نوشته‌راضیه تجار جایگاهی ویژه دارد. این کتاب نه تنها روایتگر روزگار جنگ است، بلکه نگاهی زنانه و واقع‌گرایانه به مفهوم ایثار، صبر و خانواده ارائه می‌دهد. راضیه تجار نشان می‌دهد که ادبیات دفاع مقدس تنها درباره میدان‌های جنگ و تیراندازی نیست، بلکه درباره زنانی است که در پس‌زمینه تاریخ، بدون سروصدا و با ایمان و استقامت، قهرمانانه ایستاده‌اند.
عنوان کتاب، «مردان خانه من»، از همان ابتدا مخاطب را به فکر وا می‌دارد. به ظاهر متناقض، اما در واقع پیامی عمیق دارد؛ تجار از زاویه دید یک زن روایت می‌کند و همزمان از مردانگی قهرمانانش سخن می‌گوید. این مردان، پدر، برادر، همسر و پسران راوی هستند؛ مردانی که هر یک بخشی از هویت زن را شکل داده‌اند و خانه، استعاره‌ای از ایران است. «مردان خانه من» همان رزمندگانی‌اند که از آغوش خانواده بیرون می‌روند و در دفاع از وطن حضور دارند، اما کتاب بیش از همه بر نگاه زنانه و تجربه‌های درونی راوی تمرکز دارد. این زاویه دید امکان فهم زندگی جنگ را از دریچه‌ای متفاوت فراهم می‌کند؛ دریچه‌ای که همزمان با درک فداکاری مردان، به ارزش‌ها و سختی‌های زندگی زنان در آن دوران نیز توجه دارد.
راضیه تجار در این کتاب از روایتی ساده و خطی بهره می‌برد، اما با زبانی احساسی و جملاتی کوتاه، حس صمیمیت و باورپذیری را تقویت می‌کند. روایت‌ها اغلب در فضای درونی زن شکل می‌گیرند و از ذهن و دل او عبور می‌کنند. راوی با بازگشت به گذشته، خاطرات و تجربه‌های زیسته‌اش را مرور می‌کند. این سبک «خاطره‌نویسی درونی» به خواننده امکان می‌دهد نه تنها وقایع جنگ، بلکه احساسات و واکنش‌های شخصی زن را در مواجهه با درد، فقدان و امید لمس کند و با شخصیت اصلی همذات‌پنداری نماید.
«مردان خانه من» درباره جنگ است، اما بیش از هر چیز درباره ماندن، صبر و استقامت است؛ درباره زنانی که جنگ را زندگی کردند بی‌آنکه اسلحه به دست بگیرند. کتاب شهادت را نه به‌عنوان پایان، بلکه به‌عنوان شروع درک دیگری از زندگی معرفی می‌کند. شخصیت اصلی داستان، زنی است که در مواجهه با مرگ عزیزانش، به جای فروپاشی، به ایمان و معنا پناه می‌برد. او نشان می‌دهد که قهرمانی تنها در میدان نبرد و اقدام نظامی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در ثبات قدم، صبر و حمایت از خانواده نیز متجلی است.
این رمان همچنین به مسأله عشق و ایمان در شرایط سخت می‌پردازد. عشق در دل جنگ معنا پیدا می‌کند و جنگ است که عمق و ارزش آن را آشکار می‌کند. راضیه تجار با تصویر زندگی روزمره، دغدغه‌ها و انتخاب‌های زنان و مردان، به خواننده یادآوری می‌کند که پایداری و فداکاری، هم در میدان نبرد و هم در پشت صحنه تاریخ معنا دارد.
«مردان خانه من» پلی میان ادبیات واقع‌گرا و ادبیات معنوی در روایت جنگ است. راضیه تجار بدون شعار و اغراق، زنانی را به تصویر می‌کشد که در پشت صحنه تاریخ ایستاده‌اند اما بی‌صدا قهرمان شدند. کتاب یادآور این حقیقت است که جنگ تنها با تفنگ روایت نمی‌شود؛ بلکه با قلم، صبر و ایمان زنان نیز ادامه می‌یابد.
خواندن این اثر برای علاقه‌مندان ادبیات دفاع مقدس، به ویژه نوجوانان و زنان، فرصتی است برای دیدن جنگ از زاویه‌ای انسانی و نزدیک. همچنین، طرح سوالاتی که نویسنده مطرح کرده، مانند مفهوم خانه، نقش زنان و تعادل میان مستند و تخیل، ذهن خواننده را به تفکر و تعمق وامی‌دارد.
راضیه تجار با این رمان، یادآور می‌شود که ارزش‌های انسانی و اخلاقی، صبر، ایمان و عشق، حتی در سخت‌ترین شرایط، می‌توانند مسیر زندگی را روشن کنند و قهرمانی در زندگی روزمره را معنا دهند. «مردان خانه من» نه تنها داستان یک خانواده در دوران جنگ است، بلکه آیینه‌ای است از زندگی زنانی که در دل تاریخ، بی‌صدا و خستگی‌ناپذیر ایستاده‌اند.
*
