کشور روی موج مصرف بنزین؛ نیمی از خودروها فرسوده و پرمصرف‌اند
به گزارش خبرگزاری ، در حالی که مصرف بنزین در تابستان امسال به بیش از ۱۲.۵ میلیارد لیتر رسیده است، آمارها نشان می‌دهد بیش از ۲۲ میلیون دستگاه خودروی فرسوده در کشور در حال تردد هستند؛ ناوگانی که نه‌تنها مصرف سوخت را چند برابر افزایش می‌دهد، بلکه سهم عمده‌ای در آلودگی هوا و هزینه‌های اقتصادی کشور دارد.
طبق اعلام وزارت نفت، مصرف ۱۲.۵ میلیارد لیتر بنزین در سه ماه تابستان معادل حرکت ۱۵۶ میلیارد کیلومتر با خودرویی است که به‌طور میانگین ۸ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر می‌سوزاند؛ فاصله‌ای که ۳.۹ میلیون بار چرخیدن کامل به دور زمین را ممکن می‌کند.
برای درک بهتر این عدد، کافی است تصور کنیم ۱۲.۵ میلیارد لیتر بنزین را بخواهیم در بطری‌های معمولی آب معدنی با ظرفیت ۱.۵ لیتر ذخیره کنیم. در این صورت، بیش از ۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون بطری بنزین خواهیم داشت؛ عددی آن‌قدر بزرگ که اگر این بطری‌ها را پشت سر هم روی زمین بچینیم، چندین بار می‌توانند دور کره زمین را احاطه کنند.
به بیان دیگر، این میزان بنزین آن‌قدر زیاد است که می‌توان به هر انسان روی کره زمین تقریباً یک بطری بنزین ایرانی داد. وزن این حجم از بنزین نیز قابل‌توجه است؛ با در نظر گرفتن چگالی تقریبی ۷۵۰ گرم در هر لیتر، مجموعاً بیش از ۹ میلیون تُن بنزین در سه ماه تابستان در کشور مصرف شده است -معادل وزن ۹ هزار برج ایفل یا بیش از ۳۰ میلیون خودروی سواری.-
این حجم مصرف نه‌تنها بیانگر رشد بالای تقاضای سوخت در کشور است، بلکه نشان می‌دهد تا چه اندازه فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل و استفاده از خودروهای کم‌بازده در افزایش مصرف بنزین نقش دارند. هر خودروی فرسوده، به‌طور میانگین ۲ تا ۳ برابر بیش از خودروهای جدید سوخت مصرف می‌کند و سهم بالایی در انتشار آلاینده‌های خطرناک دارد.
نیمی از وسایل نقلیه کشور فرسوده‌اند
بر اساس آمارهای رسمی، در کشور ۴۱ میلیون و ۲۰۶ هزار وسیله نقلیه شامل خودرو، موتورسیکلت، کامیون، اتوبوس و ماشین‌آلات کشاورزی فعال هستند که از این میان ۲۲ میلیون و ۱۰۲ هزار دستگاه فرسوده به شمار می‌روند؛ یعنی بیش از ۵۳ درصد ناوگان حمل‌ونقل کشور.
از این تعداد، ۷.۵ میلیون خودروی سواری، ۱۱.۳ میلیون موتورسیکلت، بیش از ۲ میلیون وانت و ۳۸۵ هزار تاکسی در وضعیت فرسوده قرار دارند. همچنین بیش از ۵۹ هزار اتوبوس، ۹۷ هزار مینی‌بوس و ۲۱۴ هزار کامیون در سراسر کشور عملاً به پایان عمر فنی خود رسیده‌اند.
علاوه بر مصرف بالای سوخت، به گفته وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی، سالانه بیش از ۴۰ هزار مرگ‌ومیر در کشور به دلیل آلودگی هوا و انتشار ذرات معلق رخ می‌دهد؛ بخشی از این آلودگی ناشی از خودروهای فرسوده و مصرف بالای سوخت‌های فسیلی است.
این وسایل نقلیه علاوه بر اثرات زیست‌محیطی، موجب اتلاف منابع ارزی، افزایش هزینه‌های سوخت، فشار بر بودجه یارانه‌ها و کاهش ایمنی جاده‌ها می‌شوند.
برنامه‌های دولت برای نوسازی ناوگان
در همین راستا، فرشاد مقیمی معاون وزیر صمت از ادامه روند اسقاط و نوسازی ناوگان خبر داده است؛ او به خبرنگار مهر گفت: در سال ۱۴۰۴ بیش از ۱۱۶ هزار دستگاه خودرو در کشور اسقاط شده و این روند با هدف کاهش مصرف سوخت و آلایندگی‌ها با جدیت ادامه دارد. موضوع اسقاط تنها به خودرو محدود نیست و شامل شناورهای کشور نیز می‌شود که آیین‌نامه اجرایی آن به‌زودی در دولت تصویب خواهد شد.
مقیمی افزود: در بخش موتورسیکلت، تاکنون ۱۳ هزار نفر از مالکان موتورهای فرسوده برای جایگزینی ثبت‌نام کرده‌اند. همچنین ۸۳۲ راننده تاکسی برای دریافت تاکسی‌های برقی به بانک‌ها معرفی شده‌اند و به‌زودی شاهد ورود این ناوگان جدید خواهیم بود.
او همچنین از نوسازی بیش از ۱,۲۲۴ دستگاه اتوبوس بین‌شهری با همکاری وزارت راه و صندوق نوآوری و شکوفایی خبر داد و گفت: با اضافه شدن چند شرکت دیگر به طرح، پیش‌بینی می‌کنیم شمار اتوبوس‌های جایگزین تا ۱,۵۷۰ دستگاه افزایش یابد.
به گزارش مهر، کارشناسان معتقدند تداوم روند کنونی مصرف سوخت و فرسودگی ناوگان، در سال‌های آینده به بحرانی در حوزه انرژی، آلودگی هوا و ایمنی حمل‌ونقل منجر خواهد شد. همچنین آنطور که وزارت نفت تاکید کرده است اگر روند رشد مصرف بنزین ادامه یابد، کمبود بنزین تا سال ۱۴۰۷ بیش از ۱۶ میلیارد دلار در سال ارزبری خواهد داشت و مصرف بنزین به روزانه ۱۷۰ میلیون لیتر می‌رسد.
از این رو، تسریع در اجرای برنامه‌های اسقاط، نوسازی ناوگان و حمایت از تولید خودروهای کم‌مصرف و برقی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
اگر این روند با برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی ادامه یابد، می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نه‌چندان دور، ناوگانی جوان، ایمن و پاک جایگزین ناوگان فرسوده امروز شود و مصرف سوخت کشور به سطحی پایدار و قابل‌مدیریت برسد.
*
