مزایای بیدار شدن بدون گوشی
به نظر می‌رسد در عصر ابراطلاعات، ارزشمندترین مهارت، نه دسترسی بیشتر، که توانایی "قطع ارتباط آگاهانه" برای بازیابی انرژی ذهنی است. شاید کلید یک روز پربار و آرام، در همان دقایق اولیه صبح و دور از نور آبی صفحه نمایشگر نهفته باشد.
در جهانی که اولین عمل بسیاری از ما پس از بیدار شدن، دیدن صفحه نمایش موبایل است، پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند این عادت می‌تواند به طرز چشمگیری بر کیفیت روزمان تأثیر منفی بگذارد.
کارشناسان تاکید می‌کنند: به تعویق انداختن چک کردن گوشی، حتی برای چند دقیقه، می‌تواند یک "معجزه" کوچک اما قدرتمند برای مغز شما باشد. در حقیقت یک "صبح آفلاین" می‌تواند مزایای شناختی و روانی قابل توجهی داشته باشد.
علم چه می‌گوید؟
مطالعات متعدد ارتباط مستقیم بین کاهش زمان استفاده از گوشی هوشمند و بهبود سلامت روان را تایید کرده‌اند. بر اساس این پژوهش‌ها، محدود کردن دسترسی به تلفن همراه برای دوره‌هایی حتی کوتاه (مثلاً سه روز تا دو هفته) با افزایش سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی شادی‌آور مانند دوپامین و سروتونین و در نتیجه، بهبود کلی رفاه مرتبط است. جالب اینجاست که حتی محدود کردن استفاده روزانه به تنها دو ساعت نیز اثرات مشابهی را به همراه دارد.
مغز شما صبح‌ها مانند "سیمان خیس" است!
زلانا مونتمینی، دانشمند علوم رفتاری و نویسنده کتاب پرفروش «یافتن تمرکز»، در این باره توضیح می‌دهد: «مغز شما در لحظات اولیه بیداری، بسیار انعطاف‌پذیر و پذیراست، درست مانند سیمان خیس. اولین "اثری" که بر آن می‌گذارید، شکل روز شما را تعیین می‌کند.»
به جای غرق شدن در انبوه پیام‌ها، نوتیفیکیشن‌ها و اخبار، مونتمینی پیشنهاد می‌کند از این زمان برای ارتباط با خودتان استفاده کنید: «آیا خوب استراحت کرده‌اید؟ خواب‌هایتان را به خاطر می‌آورید؟» حتی بهتر از آن، می‌توانید چند دقیقه‌ای را در بالکن یا حیاط بگذرانید، نفس‌های عمیق بکشید و از نور خورشید لذت ببرید. هدف اصلی، حفظ یک "حالت ذهنی آرام و باز" برای مدت طولانی‌تر پس از بیداری است.
چگونه این عادت را در خود ایجاد کنیم؟
ایجاد یک روتین صبحگاهی بدون صفحه‌نمایش نیاز به تمرین دارد، چرا که مغز انسان تمایل شدیدی به عمل کردن به صورت خودکار دارد. مونتمینی توصیه می‌کند: «از زمان‌های کوتاه شروع کنید. مثلاً دو دقیقه، سپس پنج دقیقه، و به تدریج این زمان را افزایش دهید. بدون شک خواهید دید که روز شما به بهترین شکل ممکن، کاملاً متفاوت خواهد بود.»
جالب است که برای مقابله با چالش‌های دنیای دیجیتال، باز هم می‌توان از فناوری کمک گرفت. اپلیکیشن‌ها و گجت‌های مختلفی طراحی شده‌اند تا به شما در مدیریت زمان کمک کنند:
- اپلیکیشن‌های مسدودکننده: اپ‌هایی مانند Brick و Unpluq دسترسی به برنامه‌های حواس‌پرت‌کن را در ساعات مشخصی از روز مسدود می‌کنند.
- تشویق به استفاده عمدی: اپلیکیشن‌هایی مثل Jomo و Forest شما را به present بودن و استفاده آگاهانه از تلفن تشویق می‌کنند. (در اپ Forest با هر بار که گوشی را کنار می‌گذارید، یک درخت مجازی رشد می‌کند).
- راه‌حل‌های فیزیکی: حتی صندوق‌های قفل دار قابل تنظیم با تایمر نیز وجود دارند که می‌توانند گوشی شما را تا زمان مشخصی در خود زندانی کنند!
نکته حرفه‌ای: یکی از موثرترین ترفندها، استفاده از قابلیت "محدودیت زمان استفاده" (Screen Time) در تنظیمات iOS و Android است، اما با این تفاوت که رمز عبور آن را فرد دیگری (هم‌اتاقی، همسر) تعیین کند. یا ساده‌تر از آن، گوشی خود را در کشو یا اتاق دیگری پنهان کنید تا دسترسی خودکار به آن کاهش یابد.
به نظر می‌رسد در عصر ابراطلاعات، ارزشمندترین مهارت، نه دسترسی بیشتر، که توانایی "قطع ارتباط آگاهانه" برای بازیابی انرژی ذهنی است. شاید کلید یک روز پربار و آرام، در همان دقایق اولیه صبح و دور از نور آبی صفحه نمایشگر نهفته باشد.
در جهانی که اولین عمل بسیاری از ما پس از بیدار شدن، دیدن صفحه نمایش موبایل است، پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند این عادت می‌تواند به طرز چشمگیری بر کیفیت روزمان تأثیر منفی بگذارد.
کارشناسان تاکید می‌کنند: به تعویق انداختن چک کردن گوشی، حتی برای چند دقیقه، می‌تواند یک "معجزه" کوچک اما قدرتمند برای مغز شما باشد. در حقیقت یک "صبح آفلاین" می‌تواند مزایای شناختی و روانی قابل توجهی داشته باشد.
علم چه می‌گوید؟
مطالعات متعدد ارتباط مستقیم بین کاهش زمان استفاده از گوشی هوشمند و بهبود سلامت روان را تایید کرده‌اند. بر اساس این پژوهش‌ها، محدود کردن دسترسی به تلفن همراه برای دوره‌هایی حتی کوتاه (مثلاً سه روز تا دو هفته) با افزایش سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی شادی‌آور مانند دوپامین و سروتونین و در نتیجه، بهبود کلی رفاه مرتبط است. جالب اینجاست که حتی محدود کردن استفاده روزانه به تنها دو ساعت نیز اثرات مشابهی را به همراه دارد.
مغز شما صبح‌ها مانند "سیمان خیس" است!
زلانا مونتمینی، دانشمند علوم رفتاری و نویسنده کتاب پرفروش «یافتن تمرکز»، در این باره توضیح می‌دهد: «مغز شما در لحظات اولیه بیداری، بسیار انعطاف‌پذیر و پذیراست، درست مانند سیمان خیس. اولین "اثری" که بر آن می‌گذارید، شکل روز شما را تعیین می‌کند.»
به جای غرق شدن در انبوه پیام‌ها، نوتیفیکیشن‌ها و اخبار، مونتمینی پیشنهاد می‌کند از این زمان برای ارتباط با خودتان استفاده کنید: «آیا خوب استراحت کرده‌اید؟ خواب‌هایتان را به خاطر می‌آورید؟» حتی بهتر از آن، می‌توانید چند دقیقه‌ای را در بالکن یا حیاط بگذرانید، نفس‌های عمیق بکشید و از نور خورشید لذت ببرید. هدف اصلی، حفظ یک "حالت ذهنی آرام و باز" برای مدت طولانی‌تر پس از بیداری است.
چگونه این عادت را در خود ایجاد کنیم؟
ایجاد یک روتین صبحگاهی بدون صفحه‌نمایش نیاز به تمرین دارد، چرا که مغز انسان تمایل شدیدی به عمل کردن به صورت خودکار دارد. مونتمینی توصیه می‌کند: «از زمان‌های کوتاه شروع کنید. مثلاً دو دقیقه، سپس پنج دقیقه، و به تدریج این زمان را افزایش دهید. بدون شک خواهید دید که روز شما به بهترین شکل ممکن، کاملاً متفاوت خواهد بود.»
جالب است که برای مقابله با چالش‌های دنیای دیجیتال، باز هم می‌توان از فناوری کمک گرفت. اپلیکیشن‌ها و گجت‌های مختلفی طراحی شده‌اند تا به شما در مدیریت زمان کمک کنند:
- اپلیکیشن‌های مسدودکننده: اپ‌هایی مانند Brick و Unpluq دسترسی به برنامه‌های حواس‌پرت‌کن را در ساعات مشخصی از روز مسدود می‌کنند.
- تشویق به استفاده عمدی: اپلیکیشن‌هایی مثل Jomo و Forest شما را به present بودن و استفاده آگاهانه از تلفن تشویق می‌کنند. (در اپ Forest با هر بار که گوشی را کنار می‌گذارید، یک درخت مجازی رشد می‌کند).
- راه‌حل‌های فیزیکی: حتی صندوق‌های قفل دار قابل تنظیم با تایمر نیز وجود دارند که می‌توانند گوشی شما را تا زمان مشخصی در خود زندانی کنند!
نکته حرفه‌ای: یکی از موثرترین ترفندها، استفاده از قابلیت "محدودیت زمان استفاده" (Screen Time) در تنظیمات iOS و Android است، اما با این تفاوت که رمز عبور آن را فرد دیگری (هم‌اتاقی، همسر) تعیین کند. یا ساده‌تر از آن، گوشی خود را در کشو یا اتاق دیگری پنهان کنید تا دسترسی خودکار به آن کاهش یابد.
به نظر می‌رسد در عصر ابراطلاعات، ارزشمندترین مهارت، نه دسترسی بیشتر، که توانایی "قطع ارتباط آگاهانه" برای بازیابی انرژی ذهنی است. شاید کلید یک روز پربار و آرام، در همان دقایق اولیه صبح و دور از نور آبی صفحه نمایشگر نهفته باشد.
*
