نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند افکار خودکشی را تشدید کنند
کافئین پرمصرف‌ترین ماده روان‌فعال و شناخته‌شده‌ترین انرژی‌زای طبیعی در جهان است. اکنون یک فراتحلیل تازه نشان می‌دهد درحالی‌که مصرف زیاد قهوه با کاهش خطر فکر کردن و اقدام به خودکشی همراه است، مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا حتی به‌میزان اندک، با افزایش این خطر مرتبط اند.
پژوهشگران دانشگاه ملی سنگاپور در این مطالعه که در قالب مرور نظام‌مند و فراتحلیلی انجام شد، داده‌های ۱۷ پژوهش را بررسی کردند. نتایج نشان داد مصرف بیش از ۶۰ فنجان قهوه در ماه خطر اقدام به خودکشی را به‌طور معناداری کاهش می‌دهد، اما نوشیدنی‌های انرژی‌زا حتی در سطحی اندک‌ــ معادل یک فنجان در ماه ــ با افزایش خطر فکر کردن و اقدام به خودکشی مرتبط بودند.
پژوهشگران همچنین دریافتند میان میزان مصرف کافئین و شدت خطر خودکشی رابطه‌ای مستقیم وجود دارد؛ یعنی هرچه مصرف نوشیدنی انرژی‌زا بیشتر باشد، خطر هم بالاتر می‌رود.
آن‌ها توضیح می‌دهند که اثر محافظتی قهوه می‌تواند به دلیل تاثیر کافئین بر سیستم عصبی و بهبود خلق‌وخو باشد که با فعال کردن برخی مسیرهای عصبی، می‌تواند هوشیاری را افزایش دهد، حال‌وهوا را بهتر کند و احساس خستگی را کاهش دهد. به همین دلیل، مصرف زیاد قهوه احتمالا با کاهش علائم افسردگی و کاهش خطر خودکشی ارتباط دارد.
با این حال در مورد نوشیدنی‌های انرژی‌زا، ماجرا متفاوت است. این نوشیدنی‌ها علاوه بر کافئین، معمولا حاوی مقدار زیادی شکر و گاهی سایر محرک‌ها هستند که می‌توانند اضطراب، بی‌قراری و احساسات منفی را تشدید کنند و این ویژگی است که می‌تواند دلیل افزایش خطر فکر کردن به خودکشی و اقدام به آن در مصرف‌کنندگان باشد. این موضوع به‌ویژه در مورد نوجوانان و جوانان که بیشترین مصرف‌کنندگان نوشیدنی‌های انرژی‌زا هستند، نگران‌کننده است.
مرور مطالعات همچنین نشان داد مردان و افرادی که سایر مواد اعتیادآور یا اثرگذار بر روان (مثل الکل، سیگار یا مواد مخدر) را هم مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطرات مصرف بالای کافئین قرار دارند.
البته پژوهشگران یادآور می‌شوند که این یافته‌ها باید با احتیاط تفسیر شوند؛ زیرا مصرف قهوه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا به‌تنهایی عامل مستقیم خودکشی نیستند بلکه احتمالا بازتاب‌دهنده سبک زندگی فردند که عوامل بسیار دیگری هم در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند.
در نهایت، پیام اصلی این تحقیق روشن است. قهوه ممکن است در مقدار زیاد اثر محافظتی بر سلامت روان داشته باشد، اما نوشیدنی‌های انرژی‌زا حتی در مقدار اندک، می‌توانند پرخطر باشند. آگاهی عمومی از این موضوع می‌تواند در تدوین راهبردهای بهداشت عمومی و ارتقای سلامت روان جامعه نقشی اساسی ایفا کند.
پژوهشگران دانشگاه ملی سنگاپور در این مطالعه که در قالب مرور نظام‌مند و فراتحلیلی انجام شد، داده‌های ۱۷ پژوهش را بررسی کردند. نتایج نشان داد مصرف بیش از ۶۰ فنجان قهوه در ماه خطر اقدام به خودکشی را به‌طور معناداری کاهش می‌دهد، اما نوشیدنی‌های انرژی‌زا حتی در سطحی اندک‌ــ معادل یک فنجان در ماه ــ با افزایش خطر فکر کردن و اقدام به خودکشی مرتبط بودند.
پژوهشگران همچنین دریافتند میان میزان مصرف کافئین و شدت خطر خودکشی رابطه‌ای مستقیم وجود دارد؛ یعنی هرچه مصرف نوشیدنی انرژی‌زا بیشتر باشد، خطر هم بالاتر می‌رود.
آن‌ها توضیح می‌دهند که اثر محافظتی قهوه می‌تواند به دلیل تاثیر کافئین بر سیستم عصبی و بهبود خلق‌وخو باشد که با فعال کردن برخی مسیرهای عصبی، می‌تواند هوشیاری را افزایش دهد، حال‌وهوا را بهتر کند و احساس خستگی را کاهش دهد. به همین دلیل، مصرف زیاد قهوه احتمالا با کاهش علائم افسردگی و کاهش خطر خودکشی ارتباط دارد.
با این حال در مورد نوشیدنی‌های انرژی‌زا، ماجرا متفاوت است. این نوشیدنی‌ها علاوه بر کافئین، معمولا حاوی مقدار زیادی شکر و گاهی سایر محرک‌ها هستند که می‌توانند اضطراب، بی‌قراری و احساسات منفی را تشدید کنند و این ویژگی است که می‌تواند دلیل افزایش خطر فکر کردن به خودکشی و اقدام به آن در مصرف‌کنندگان باشد. این موضوع به‌ویژه در مورد نوجوانان و جوانان که بیشترین مصرف‌کنندگان نوشیدنی‌های انرژی‌زا هستند، نگران‌کننده است.
مرور مطالعات همچنین نشان داد مردان و افرادی که سایر مواد اعتیادآور یا اثرگذار بر روان (مثل الکل، سیگار یا مواد مخدر) را هم مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطرات مصرف بالای کافئین قرار دارند.
البته پژوهشگران یادآور می‌شوند که این یافته‌ها باید با احتیاط تفسیر شوند؛ زیرا مصرف قهوه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا به‌تنهایی عامل مستقیم خودکشی نیستند بلکه احتمالا بازتاب‌دهنده سبک زندگی فردند که عوامل بسیار دیگری هم در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند.
در نهایت، پیام اصلی این تحقیق روشن است. قهوه ممکن است در مقدار زیاد اثر محافظتی بر سلامت روان داشته باشد، اما نوشیدنی‌های انرژی‌زا حتی در مقدار اندک، می‌توانند پرخطر باشند. آگاهی عمومی از این موضوع می‌تواند در تدوین راهبردهای بهداشت عمومی و ارتقای سلامت روان جامعه نقشی اساسی ایفا کند.
*
