تابلوهایی که صدای معلولان را به شهر نمی‌رسانند
خبرگزاری ، گروه استان‌ها - مرجان سیف الدین: تابلوهای اطلاع‌رسانی شهری به‌عنوان ابزارهای کلیدی آگاهی‌بخشی نقش مهمی در ترویج حقوق شهروندی دارند اما جایگاه معلولان در این فضا کم‌رنگ است. این تابلوها می‌توانند مردم را نسبت به حقوق اجتماعی و انسانی گروه‌های مختلف آگاه کنند ازجمله معلولان. با این حال، قوانین و مقررات در ایران هنوز آن‌طور که باید، در فضای شهری بازتاب نیافته‌اند. بسیاری از شهروندان می‌گویند تابلوهای مربوط به معلولان آن‌قدر اندک است که دیده نمی‌شود و حتی تعداد محدود موجود هم متناسب با شأن اجتماعی آنان نیست.
کاستی‌های جدی در معابر شهری
فروغ عسگری، معلول جسمی که با عصا در شهر تردد می‌کند، در گفتگو باخبرگزاری از وضعیت نامناسب معابر و بی‌احترامی به تابلوهای مخصوص معلولان گلایه کرد.
وی که فرهنگی است معتقد است اگر اطلاع‌رسانی عمومی گسترده‌تری وجود داشته باشد، این باور در جامعه نهادینه می‌شود که معلولان هم حق استفاده از خدمات شهری را دارند. همچنین این امر می‌تواند در کاهش پارک خودرو در معابر و مقابل پل‌ها مؤثر باشد.
عسگری می‌گوید که کمبود این اطلاع‌رسانی‌ها باعث شده پیام تابلوها به سادگی به جامعه منتقل نشود.
آگاهی، قوی‌تر از قوانین
علیرضا ضرغامی، کارآموز وکالت دادگستری، در گفت‌و با خبرنگار مهر اظهار کرد: آگاهی و اطلاع‌رسانی در زمینه حقوق شهروندی معلولان در هر موضوعی، بیش از قانون تأثیر دارد.
وی افزود: این اطلاع‌رسانی‌ها حس شهروند درجه دو بودن را از آنان می‌گیرد و موجب همراهی بیشتر مردم با این قشر می‌شود.
ضرغامی بزرگ‌ترین معضل افراد نابینا را سد معبر دانست و تأکید کرد: فرهنگ‌سازی در این زمینه بخشی از مشکلات را کاهش می‌دهد.
وی همچنین به نبود هشدارهای صوتی در چراغ‌های راهنمایی اشاره کرد و گفت: آگاهی‌بخشی عمومی می‌تواند از بسیاری مشکلات بکاهد.
ناآگاهی از علائم خاص
رضوانه مهدیزاده، مادر یک پسر ۸ ساله مبتلا به اوتیسم، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: که صدای بوق خودروها در ترافیک فرزندش را آزار می‌دهد، حتی وقتی برچسب سرنشین اوتیسم روی خودرو نصب است.
وی علت این بی‌توجهی را ناآگاهی مردم نسبت به معنای این علامت دانست و آن را عاملی برای فشار روانی بر خانواده‌ها عنوان کرد.
مهدیزاده بر ضرورت اطلاع‌رسانی عمومی و مستمر برای ایجاد محیطی امن و محترمانه برای معلولان تأکید کرد.
آموزش عمومی؛ کلید احترام اجتماعی
نسرین ناصحی، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق معلولان، در گفتگو با مهر خبرنگار اظهار کرد: جایگاه حقوقی معلولان در فرهنگ شهروندی بسیار مهم است.
وی توضیح داد: قانون جامع حمایت از حقوق معلولان تأمین کامل حقوق فرهنگی، مدنی و اجتماعی این افراد را هدف قرار داده است. با این حال، فرهنگ‌سازی از طریق آموزش عمومی و ترویج آگاهی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
ناصحی افزود: استفاده از بیلبوردها برای نمایش موفقیت‌های معلولان می‌تواند میزان تبعیض را کاهش داده و حضور آنان در جامعه را افزایش دهد.
فعالیت‌های مقطعی شهرداری
سید مهدی سجادزاده، رئیس اداره توسعه فرهنگ شهروندی شهرداری اصفهان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: شهرداری در موارد مختلف اقدام به فرهنگ‌سازی برای احترام به معلولان کرده است و محتوای این تابلوها با مشارکت خود معلولان و انجمن‌های مرتبط تهیه شده است اما وی پذیرفت که این اقدامات بیشتر مقطعی بوده و باید به صورت مستمر ادامه یابد.
سجادزاده افزود: افزایش تعداد تابلوهای اطلاع‌رسانی می‌تواند حلقه‌ای مهم در زنجیره تحقق حقوق شهروندی معلولان باشد.
غلامرضا پسته‌ای، آسیب‌دیده نخاعی و رئیس پیشین انجمن آسیب‌دیدگان نخاعی اصفهان، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: تابلوهای اطلاع‌رسانی در کشورهای پیشرفته با هدف آموزش و افزایش حساسیت عمومی به‌طور مستمر کار می‌کنند و پیام آن‌ها نشان‌دهنده توانمندی معلولان است، نه ناتوانی‌شان.
وی اضافه کرد: در ایران اگرچه قانون و برخی تابلوهای ویژه وجود دارد، اما هنوز در فرهنگ‌سازی عملی کمبود داریم.
پسته‌ای اضافه کرد: در بسیاری از کشورها نزدیک‌ترین پارکینگ به ورودی ساختمان‌ها به معلولان اختصاص دارد و کسی جرأت استفاده غیرمجاز از آن را ندارد، در حالی که در ایران احترام به این فضاها بسیار کم است.
خلأ آموزشی در کتاب‌های درسی
پیمان‌ها و کنوانسیون‌هایی مثل کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت سازمان ملل، کشورهای بسیاری را به گنجاندن مباحث معلولیت در نظام آموزشی خود واداشته است. اما در ایران این موضوع جایی در کتاب‌های درسی ندارد.
محمدرضا فخاری، کارشناس آموزش مدارس، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: تنها در پایه چهارم ابتدایی یک درس درباره استاد باغچه‌بان وجود دارد و سایر سطوح آموزشی خالی از این مباحث است.
وی تأکید کرد: مهدهای کودک به دلیل ارتباط با سازمان بهزیستی می‌توانند از ابتدا آموزش‌های فرهنگی مناسب بدهند.
فخاری همچنین راهکارهایی همچون کمپین‌های اطلاع‌رسانی، حضور معلولان در رویدادهای اجتماعی و رسانه‌ای و استفاده از آنان به عنوان مجری یا کارشناس را پیشنهاد کرد.
ضرورت حرکت به سمت فرهنگ‌سازی مستمر
ایران با بیش از ۱۴ میلیون و پانصد هزار معلول، فاصله زیادی با کشورهای توسعه‌یافته در حوزه آموزش فرهنگی، اجرای قوانین، مناسب‌سازی فضاها و دسترس‌پذیری تابلوهای استاندارد دارد.
مشکلات زیرساختی شهری مانند کمبود مسیر مناسب ویلچر یا محدودیت در حمل‌ونقل عمومی را می‌توان در طول زمان اصلاح کرد، اما نبود فرهنگ و آگاهی عمومی بزرگ‌ترین مانع است.
استفاده از علائم و بیلبوردهای شهری یکی از ابزارهای مؤثر برای تغییر نگرش عمومی و تقویت احترام متقابل است. کارشناسان می‌گویند قدم اول، تابلوهایی است که پیام احترام و همدلی را به زبان قانون و فرهنگ در سطح شهر منتشر کنند، نه تنها پیام‌های تلخ و مقطعی.
*
