«اتاقک بخار» مشکل داغ کردن آیفون را حل کرد
عنوان اتاقک بخار (Vapor Chamber) شاید در نگاه اول کمی نامانوس و نامربوط به نظر برسد، اما در واقع یکی از افزوده‌های مهم به آیفون ۱۷ پرو و آیفون ۱۷ پرو مکس است که حتی می‌توان آن را یکی از تاثیرگذارترین ارتقاهایی در نظر گرفت که اپل سال ۲۰۲۵ در گوشی‌هایش اعمال کرده است.
اتاقک بخار در اصل یک محفظه دربسته است که درون آن شبکه‌ای از رشته‌های فلزی و مقدار کمی مایع قرار دارد. در مورد آیفون ۱۷ پرو، این مایع آب دیونیزه‌شده است. هنگامی که گوشی گرم می‌شود، آب تبخیر می‌شود و به سمت بخش خنک‌تر محفظه حرکت می‌کند و بخشی از انرژی گرمایی را با خود می‌برد.
این آب سپس در بخش خنک، دوباره متراکم و مایع می‌شود و به سمت بخش گرم‌تر جریان می‌یابد و این چرخه مدام تکرار می‌شود. در نتیجه، گرمایی که تراشه اصلی گوشی (Chipset) تولید می‌کند، روی سطح وسیع‌تری پخش می‌شود و این یعنی احتمال کمتری وجود دارد تا در یک نقطه خاص از گوشی حرارتی آزاردهنده حس کنید. از طرفی تراشه اصلی هم مجبور نخواهد بود برای جلوگیری از داغ شدن بیشازحد، عملکردش را کاهش دهد.
تصمیم اپل برای تغییر جنس قاب از تیتانیوم به آلومینیوم نیز در این زمینه موثر است. طراحی یکپارچه (unibody) هم باعث می‌شود حرارت راحت‌تر در سراسر بدنه گوشی توزیع شود. به همین دلیل است که اپل امسال روی بهبود عملکرد پایدار در کنار افزایش حداکثر توان عملکردی با تراشه ای۱۹پرو (A19 Pro) بسیار مانور میدهد، زیرا داشتن بیشترین توان بالقوه یک موضوع است، اما امکان استفاده مکرر و طولانی‌مدت از آن توان حتما مهم‌تر است.
ارتقایی که نزدیک به یک دهه طول کشید
افزودن اتاقک بخار به آیفون بر تجربه بازی و کار با این گوشی‌ها تاثیر محسوسی خواهد داشت. با این حال، این تغییر در عین حال که رضایت‌بخش است، اندکی هم دلخوری ایجاد می‌کند، زیرا گوشی‌های اندرویدی پیشرفته سالها است که از این فناوری استفاده می‌کنند و کاربران مدت‌ها منتظر بودند تا اپل نیز عقب‌ماندگی خود را در این زمینه جبران کند.
سامسونگ نخستین گوشی مجهز به اتاقک بخار را سال ۲۰۱۶ با مدل گلکسی اس۷ (Galaxy S7) معرفی کرد. وان‌پلاس نیز نخستین بار در سال ۲۰۲۱ این فناوری را به گوشی وان‌پلاس ۹ پرو (OnePlus 9 Pro) افزود. گوگل هم هرچند کمی دیرتر وارد این عرصه شد، سال ۲۰۲۴ اتاقک بخار را در مدل‌های پیکسل ۹ پرو (Pixel 9 Pro) به کار گرفت.
اپل به داشتن رویکردی محتاطانه در پذیرش فناوری‌های جدید مشهور است (البته به‌جز در زمینه‌هایی مثل هوش مصنوعی). برای نمونه، هنوز آیفونی تاشو عرضه نشده یا مثلا فناوری نمایشگر ۱۲۰ هرتزی پروموشن (ProMotion) را تازه در مدل پایه آیفون ۱۷ معرفی کرده است،
در حالی که در چهار سال گذشته حتی گوشی‌های اندرویدی ارزان‌قیمت هم چنین قابلیتی را ارائه می‌کردند. بنابراین چندان جای تعجب ندارد که تقریبا یک دهه طول کشید تا اپل هم سیستم خنک‌کننده اتاقک بخار را به کار بگیرد.
آخرین نسل آیفون‌ها معمولا در زمان عرضه جزو قدرتمندترین گوشی‌های بازارند، اما این برتری تاریخی در سال‌های اخیر کمتر شده است؛ به‌ویژه آنکه تراشه اسنپ‌دراگون ۸ الیت (Snapdragon 8 Elite) که امسال در گوشی‌های پرچمدار اندرویدی به‌کار رفته، در برخی آزمایش‌ها توانسته است نسبت به آیفون ۱۶ پرو با تراشه ای۱۸ پرو (A18 Pro)، عملکرد بهتری ارائه دهد.
علاوه بر این، آیفون در چند سری گذشته هنگام اجرای پردازش‌های سنگین به داغ شدن بیشازحد معروف بود، در حالی که رقبای اندرویدی حتی در حداکثر فشار پردازشی نیز بدون مشکل کار می‌کردند.
البته باید توجه داشت که سری آیفون‌های ۱۷ همچنان در حال آزمایش‌اند تا عملکرد آن‌ها در شرایط واقعی و خارج از سالن نمایش استیو جابز هم مشخص شود. با این حال انتظار می‌رود آیفون ۱۷ پرو به لطف استفاده از اتاقک بخار، در آزمون‌های بنچ‌مارک و سنجش دوام عملکرد، نتایج امیدوارکننده‌ای به‌دست آورد و به نظر می‌رسد این به‌روزرسانی ارزش این همه انتظار را داشته است. هرچند در فهرست مشخصات، طراحی جدید، دوربین‌های بازطراحی‌شده و بهبودهای مربوط به باتری و شارژ بیشتر جلب توجه می‌کنند.
اتاقک بخار در اصل یک محفظه دربسته است که درون آن شبکه‌ای از رشته‌های فلزی و مقدار کمی مایع قرار دارد. در مورد آیفون ۱۷ پرو، این مایع آب دیونیزه‌شده است. هنگامی که گوشی گرم می‌شود، آب تبخیر می‌شود و به سمت بخش خنک‌تر محفظه حرکت می‌کند و بخشی از انرژی گرمایی را با خود می‌برد.
این آب سپس در بخش خنک، دوباره متراکم و مایع می‌شود و به سمت بخش گرم‌تر جریان می‌یابد و این چرخه مدام تکرار می‌شود. در نتیجه، گرمایی که تراشه اصلی گوشی (Chipset) تولید می‌کند، روی سطح وسیع‌تری پخش می‌شود و این یعنی احتمال کمتری وجود دارد تا در یک نقطه خاص از گوشی حرارتی آزاردهنده حس کنید. از طرفی تراشه اصلی هم مجبور نخواهد بود برای جلوگیری از داغ شدن بیشازحد، عملکردش را کاهش دهد.
تصمیم اپل برای تغییر جنس قاب از تیتانیوم به آلومینیوم نیز در این زمینه موثر است. طراحی یکپارچه (unibody) هم باعث می‌شود حرارت راحت‌تر در سراسر بدنه گوشی توزیع شود. به همین دلیل است که اپل امسال روی بهبود عملکرد پایدار در کنار افزایش حداکثر توان عملکردی با تراشه ای۱۹پرو (A19 Pro) بسیار مانور میدهد، زیرا داشتن بیشترین توان بالقوه یک موضوع است، اما امکان استفاده مکرر و طولانی‌مدت از آن توان حتما مهم‌تر است.
ارتقایی که نزدیک به یک دهه طول کشید
افزودن اتاقک بخار به آیفون بر تجربه بازی و کار با این گوشی‌ها تاثیر محسوسی خواهد داشت. با این حال، این تغییر در عین حال که رضایت‌بخش است، اندکی هم دلخوری ایجاد می‌کند، زیرا گوشی‌های اندرویدی پیشرفته سالها است که از این فناوری استفاده می‌کنند و کاربران مدت‌ها منتظر بودند تا اپل نیز عقب‌ماندگی خود را در این زمینه جبران کند.
سامسونگ نخستین گوشی مجهز به اتاقک بخار را سال ۲۰۱۶ با مدل گلکسی اس۷ (Galaxy S7) معرفی کرد. وان‌پلاس نیز نخستین بار در سال ۲۰۲۱ این فناوری را به گوشی وان‌پلاس ۹ پرو (OnePlus 9 Pro) افزود. گوگل هم هرچند کمی دیرتر وارد این عرصه شد، سال ۲۰۲۴ اتاقک بخار را در مدل‌های پیکسل ۹ پرو (Pixel 9 Pro) به کار گرفت.
اپل به داشتن رویکردی محتاطانه در پذیرش فناوری‌های جدید مشهور است (البته به‌جز در زمینه‌هایی مثل هوش مصنوعی). برای نمونه، هنوز آیفونی تاشو عرضه نشده یا مثلا فناوری نمایشگر ۱۲۰ هرتزی پروموشن (ProMotion) را تازه در مدل پایه آیفون ۱۷ معرفی کرده است،
در حالی که در چهار سال گذشته حتی گوشی‌های اندرویدی ارزان‌قیمت هم چنین قابلیتی را ارائه می‌کردند. بنابراین چندان جای تعجب ندارد که تقریبا یک دهه طول کشید تا اپل هم سیستم خنک‌کننده اتاقک بخار را به کار بگیرد.
آخرین نسل آیفون‌ها معمولا در زمان عرضه جزو قدرتمندترین گوشی‌های بازارند، اما این برتری تاریخی در سال‌های اخیر کمتر شده است؛ به‌ویژه آنکه تراشه اسنپ‌دراگون ۸ الیت (Snapdragon 8 Elite) که امسال در گوشی‌های پرچمدار اندرویدی به‌کار رفته، در برخی آزمایش‌ها توانسته است نسبت به آیفون ۱۶ پرو با تراشه ای۱۸ پرو (A18 Pro)، عملکرد بهتری ارائه دهد.
علاوه بر این، آیفون در چند سری گذشته هنگام اجرای پردازش‌های سنگین به داغ شدن بیشازحد معروف بود، در حالی که رقبای اندرویدی حتی در حداکثر فشار پردازشی نیز بدون مشکل کار می‌کردند.
البته باید توجه داشت که سری آیفون‌های ۱۷ همچنان در حال آزمایش‌اند تا عملکرد آن‌ها در شرایط واقعی و خارج از سالن نمایش استیو جابز هم مشخص شود. با این حال انتظار می‌رود آیفون ۱۷ پرو به لطف استفاده از اتاقک بخار، در آزمون‌های بنچ‌مارک و سنجش دوام عملکرد، نتایج امیدوارکننده‌ای به‌دست آورد و به نظر می‌رسد این به‌روزرسانی ارزش این همه انتظار را داشته است. هرچند در فهرست مشخصات، طراحی جدید، دوربین‌های بازطراحی‌شده و بهبودهای مربوط به باتری و شارژ بیشتر جلب توجه می‌کنند.
*
