بلواسکای چیست؟ هر آنچه که باید در مورد رقیب ایکس بدانید
بلواسکای، شبکه اجتماعی غیرمتمرکز جک دورسی، از مرز ۳۰ میلیون کاربر گذشت. اما چگونه تغییرات بحث‌برانگیز ایکس و معماری منحصربه‌فرد مبتنی بر «پروتکل AT» این پلتفرم را به رقیبی جدی تبدیل کرده است. راهنمای کامل استفاده از Bluesky را اینجا بخوانید.
آیا X(یا توییتر سابق) همچنان یکه‌تاز است؟ شاید پاسخ قطعی نباشد، اما قطعاً گزینه‌های جدیدی در حال ظهور هستند.
با گذشت بیش از دو سال از خرید توییتر(اکنون ایکس) توسط ایلان ماسک، کاربران بسیاری به دنبال پلتفرم‌های جایگزین بوده‌اند. در این میان، اگرچه گزینه‌هایی مانند «مستادون»، «پست»، و «اسپیل» مطرح شدند (که برخی از آنها هم اکنون تعطیل شده‌اند)، اما تنها تعداد کمی توانسته‌اند رشد قابل مقایسه‌ای با «بلواسکای» داشته باشند، البته به استثنای «تردز» متعلق به شرکت متا.
به گزارش ایتنا تا فوریه ۲۰۲۵، تعداد کاربران بلواسکای از مرز ۳۰ میلیون نفر گذشت. این رشد چشمگیر تا حدی نتیجه تغییرات بحث‌برانگیز سیاست‌های ایکس بوده است؛ از جمله اصلاح عملکرد سیستم بلاک و اجازه به شرکت‌های ثالث برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی بر اساس پست‌های کاربران.
همچنین، بلواسکای پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا که به خروج هواداران تیلور سوئیفت از ایکس نیز انجامید، با افزایش قابل توجه کاربر مواجه شد. با این حال، با وجود آمار امیدوارکننده، نرخ رشد این پلتفرم اخیراً کند شده و برای رقابت با ۲۷۵ میلیون کاربر فعال ماهانه تردز، راه درازی در پیش دارد.
در ادامه، به بررسی جامع‌تری از ساختار بلواسکای، ویژگی‌های کلیدی و تفاوت‌های آن با سایر پلتفرم‌ها می‌پردازیم.
بلواسکای یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که در سال ۲۰۱۹ توسط جک دورسی، مدیرعامل سابق توییتر، پایه‌گذاری شد. هدف اولیه، ایجاد یک استاندارد باز و غیرمتمرکز برای رسانه‌های اجتماعی بود که حتی توییتر نیز بتواند از آن استفاده کند. اما پس از خرید توییتر توسط ایلان ماسک، بلواسکای به طور کامل مستقل شد و اکنون به عنوان یک بنیاد غیرانتفاعی تحت مدیریت جی گرابر اداره می‌شود.
پروتکل AT (Authenticated Transfer Protocol)
بلواسکای بر اساس پروتکل متن‌باز AT ساخته شده که به کاربران امکان می‌هد داده‌های خود را کنترل کنند، بین سرویس‌های مختلف جابه‌جا شوند و حتی الگوریتم‌های timeline خود را سفارشی کنند. این برخلاف ساختار متمرکز ایکس است که در آن شرکت، کنترل کامل بر داده‌ها و تجربه کاربری دارد.
طراحی فدرال (Federated)
مشابه مستادون، بلواسکای از معماری فدرال پشتیبانی می‌کند، به این معنی که در آینده کاربران می‌توانند در «سرورهای مستقل» (مانند instances) حساب ایجاد کرده و همچنان با کل شبکه ارتباط داشته باشند.
فضای بدون تبلیغات
در حال حاضر بلواسکای هیچ تبلیغاتی نمایش نمی‌دهد و مدل درآمدی آن بر اساس خدمات ارزش افزوده (مانند ثبت نام‌های ویژه و خرید شناسه‌های سفارشی) متمرکز است.
فیدهای سفارشی (Custom Feeds)
کاربران می‌توانند فیدهای timeline خود را بر اساس علاقه‌مندی‌های خاص(مثلاً «اخبار فناوری» یا «علاقه‌مندان به عکاسی») تنظیم کنند، امکانی که انعطاف‌پذیری بالایی در کشف محتوا ایجاد می‌کند.
ثبت‌نام و شناسه کاربری
پس از ثبت‌نام، یک شناسه به صورت @username.bsky.social دریافت می‌کنید. همچنین می‌توانید از دامنه شخصی خود (مثلاً @username.example.com) استفاده کنید.
انتشار پست (Skeets)
پست‌ها حداکثر ۲۵۶ کاراکتر ظرفیت دارند و قابلیت افزودن تصویر را نیز شامل می‌شوند. امکان لایک، پاسخ، بازپست (repost) و گزارش پست‌ها مشابه ایکس وجود دارد.
فیدهای مختلف
فید خانه (Home): پست‌های افرادی که دنبال می‌کنید.
فید کشف (Discover): محتوای پیشنهادی الگوریتمی بر اساس علاقه‌مندی‌ها.
فید ویدیویی (Video Feed): یک فید عمودی ویدیو مشابه تیک‌تاک که در ژانویه ۲۰۲۵ اضافه شد.
بسته آغازین (Starter Pack)
بلواسکای برای کمک به کاربران جدید، فهرستی از اکانت‌ها و فیدهای پیشنهادی ارائه می‌دهد تا بتوانند از ابتدا با محتوای مرتبط ارتباط برقرار کنند.
بلواسکای با معماری غیرمتمرکز و تمرکز بر کنترل کاربر، خود را به عنوان یک جایگزین مناسب در برابر غول‌های متمرکز مانند ایکس و تردز مطرح کرده است. هرچند که از نظر مقیاس کاربری هنوز با رقبا فاصله دارد، اما رشد سریع و وفاداری جامعه کاربری آن نشان‌دهنده ظرفیت بالای این پلتفرم برای جذب کاربران ناراضی از ایکس است.
آیا X(یا توییتر سابق) همچنان یکه‌تاز است؟ شاید پاسخ قطعی نباشد، اما قطعاً گزینه‌های جدیدی در حال ظهور هستند.
با گذشت بیش از دو سال از خرید توییتر(اکنون ایکس) توسط ایلان ماسک، کاربران بسیاری به دنبال پلتفرم‌های جایگزین بوده‌اند. در این میان، اگرچه گزینه‌هایی مانند «مستادون»، «پست»، و «اسپیل» مطرح شدند (که برخی از آنها هم اکنون تعطیل شده‌اند)، اما تنها تعداد کمی توانسته‌اند رشد قابل مقایسه‌ای با «بلواسکای» داشته باشند، البته به استثنای «تردز» متعلق به شرکت متا.
به گزارش ایتنا تا فوریه ۲۰۲۵، تعداد کاربران بلواسکای از مرز ۳۰ میلیون نفر گذشت. این رشد چشمگیر تا حدی نتیجه تغییرات بحث‌برانگیز سیاست‌های ایکس بوده است؛ از جمله اصلاح عملکرد سیستم بلاک و اجازه به شرکت‌های ثالث برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی بر اساس پست‌های کاربران.
همچنین، بلواسکای پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا که به خروج هواداران تیلور سوئیفت از ایکس نیز انجامید، با افزایش قابل توجه کاربر مواجه شد. با این حال، با وجود آمار امیدوارکننده، نرخ رشد این پلتفرم اخیراً کند شده و برای رقابت با ۲۷۵ میلیون کاربر فعال ماهانه تردز، راه درازی در پیش دارد.
در ادامه، به بررسی جامع‌تری از ساختار بلواسکای، ویژگی‌های کلیدی و تفاوت‌های آن با سایر پلتفرم‌ها می‌پردازیم.
ویژگی‌های اختصاصی
بلواسکای یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که در سال ۲۰۱۹ توسط جک دورسی، مدیرعامل سابق توییتر، پایه‌گذاری شد. هدف اولیه، ایجاد یک استاندارد باز و غیرمتمرکز برای رسانه‌های اجتماعی بود که حتی توییتر نیز بتواند از آن استفاده کند. اما پس از خرید توییتر توسط ایلان ماسک، بلواسکای به طور کامل مستقل شد و اکنون به عنوان یک بنیاد غیرانتفاعی تحت مدیریت جی گرابر اداره می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های بلواسکای
پروتکل AT (Authenticated Transfer Protocol)
بلواسکای بر اساس پروتکل متن‌باز AT ساخته شده که به کاربران امکان می‌هد داده‌های خود را کنترل کنند، بین سرویس‌های مختلف جابه‌جا شوند و حتی الگوریتم‌های timeline خود را سفارشی کنند. این برخلاف ساختار متمرکز ایکس است که در آن شرکت، کنترل کامل بر داده‌ها و تجربه کاربری دارد.
طراحی فدرال (Federated)
مشابه مستادون، بلواسکای از معماری فدرال پشتیبانی می‌کند، به این معنی که در آینده کاربران می‌توانند در «سرورهای مستقل» (مانند instances) حساب ایجاد کرده و همچنان با کل شبکه ارتباط داشته باشند.
فضای بدون تبلیغات
در حال حاضر بلواسکای هیچ تبلیغاتی نمایش نمی‌دهد و مدل درآمدی آن بر اساس خدمات ارزش افزوده (مانند ثبت نام‌های ویژه و خرید شناسه‌های سفارشی) متمرکز است.
فیدهای سفارشی (Custom Feeds)
کاربران می‌توانند فیدهای timeline خود را بر اساس علاقه‌مندی‌های خاص(مثلاً «اخبار فناوری» یا «علاقه‌مندان به عکاسی») تنظیم کنند، امکانی که انعطاف‌پذیری بالایی در کشف محتوا ایجاد می‌کند.
راهنمای استفاده از بلواسکای برای کاربران جدید
ثبت‌نام و شناسه کاربری
پس از ثبت‌نام، یک شناسه به صورت @username.bsky.social دریافت می‌کنید. همچنین می‌توانید از دامنه شخصی خود (مثلاً @username.example.com) استفاده کنید.
انتشار پست (Skeets)
پست‌ها حداکثر ۲۵۶ کاراکتر ظرفیت دارند و قابلیت افزودن تصویر را نیز شامل می‌شوند. امکان لایک، پاسخ، بازپست (repost) و گزارش پست‌ها مشابه ایکس وجود دارد.
فیدهای مختلف
فید خانه (Home): پست‌های افرادی که دنبال می‌کنید.
فید کشف (Discover): محتوای پیشنهادی الگوریتمی بر اساس علاقه‌مندی‌ها.
فید ویدیویی (Video Feed): یک فید عمودی ویدیو مشابه تیک‌تاک که در ژانویه ۲۰۲۵ اضافه شد.
بسته آغازین (Starter Pack)
بلواسکای برای کمک به کاربران جدید، فهرستی از اکانت‌ها و فیدهای پیشنهادی ارائه می‌دهد تا بتوانند از ابتدا با محتوای مرتبط ارتباط برقرار کنند.
آینده بلواسکای و جایگاه آن در فضای رقابتی
بلواسکای با معماری غیرمتمرکز و تمرکز بر کنترل کاربر، خود را به عنوان یک جایگزین مناسب در برابر غول‌های متمرکز مانند ایکس و تردز مطرح کرده است. هرچند که از نظر مقیاس کاربری هنوز با رقبا فاصله دارد، اما رشد سریع و وفاداری جامعه کاربری آن نشان‌دهنده ظرفیت بالای این پلتفرم برای جذب کاربران ناراضی از ایکس است.
*
